Słowniczek pojęć


Książki i artykuły naukowe są super. Niestety często, dla kogoś, kto nie zajmuje się konkretną dziedziną są trudne i przez to odrzucane. Kiedy studiowałam archeologię, popularnym powiedzeniem było: „Co ty wiesz o dendrochronologii?”. Jeżeli nie jesteś archeologiem, to prawdopodobnie nic bo i do niczego nie jest Ci to potrzebne. I nie świadczy to Twojej ignorancji czy broń boże, głupocie, tylko o tym, że nie jesteś archeologiem. Sama lubię czytać np. o astronomii. Czytam jedynie treści popularnonaukowe, bo z tych naukowych, niestety, niewiele rozumiem. Byłabym bardzo wdzięczna gdyby ktoś stworzył (może stworzył ale nie znalazłam?) słownik pojęć astronomicznych, albo jakiejkolwiek innej nauki. Wtedy nauka stałaby się bliższa, bardziej przystępna dla zwykłych ludzi. Na szczęście jest coraz więcej blogów popularnonaukowych, jak chociażby Crazy Nauka, którą sama czytam i polecam. Dziś wytłumaczę Wam po ludzku, co oznaczają pojęcia archeologiczne, żebyście nie musieli czytać archeologicznych treści ze słownikiem albo co chwilę googlować. Może zachęci Was to także do czytania naukowych pism? Zawsze to bardziej wiarygodne źródło niż internet, zwłaszcza w dobie mody na wierzenia Słowian.

Dendrochronologia – metoda datowania opierająca się na porównywaniu słojów drzew i tworzeniu z nich wykresów. Słoje drzewa powstają co roku w przyroście wiosennym i jesiennym. Jeżeli archeolog znajdzie budowle zbudowane z drzew to jest w stanie stwierdzić, kiedy drzewo zostało ścięte z dokładnością co do roku – stąd wiemy kiedy powstał Biskupin. Oczywiście, ma to swoje ograniczenia. Biskupin z epoki żelaza wydatujemy, jednak drewnianą figurkę z paleolitu już nie.

Metoda C14, datowanie radiowęglowe – wszystko, co kiedykolwiek żyło zawiera węgiel. Po śmierci organizmu węgiel zaczyna się rozpadać w określonym tempie. Metoda jest jednak obarczona dużą możliwością błędu – dlatego ma sens w datowaniu bardzo, bardzo starych zabytków, np. paleolitycznych.

Mit kosmogoniczny – mit o powstaniu świata. Praktycznie każda społeczność, która wykształciła system wierzeń, go posiada. W starożytnej Grecji na początku był chaos, u Słowian na początku była wielka woda. Jeżeli macie ochotę poczytać o słowiańskim micie kosmogonicznym, zapraszam tutaj.

Sepulkralny = pogrzebowy, związany ze śmiercią. Stanowisko sepulkralne to inaczej cmentarzysko.

Strefa akwatyczna – piękne pojęcie, którego sama często używam, ale zawsze staram się tłumaczyć. Aqua = woda po łacinie. Czyli strefa akwatyczna to strefa wodna. To wszystko co do wody zostało wrzucone czy wszystkie wierzenia z nią związane.

Strefa chtoniczna – strefa śmierci. Można tak określać wierzenia związane ze śmiercią i całość obrządku pogrzebowego, czyli wszystko co robiono ze zmarłymi. W jaki sposób ich chowano, jakie były stypy czy dary pogrzebowe.

Termoluminescenja – metoda datowania polegająca na badaniu oddawanego światła i ciepła przez przedmioty, które były pod wpływem ognia. Można tak datować np. ceramikę, bo była wypalana.