17.11.2022 roku miałam przyjemność wygłosić ostatni z cyklu wykładów, który odbywa się w Powiatowej Bibliotece Publicznej w Wejherowie. Cykl składa się z trzech prelekcji i nosi nazwę „Słowianie, ich wierzenia i demonologia”. Właśnie o demonologii mówiłam ostatnio. Jest to temat niezwykle ciekawy ale też trudny do weryfikacji. Z pewnością wierzenia Słowian są jednym ze źródeł, na podstawie których powstały wierzenia w różnorodne wierzenia w istoty nadprzyrodzone. Prawda jest jednak taka, że skąpe źródła, którymi dysponujemy, jeżeli wspominają o istotach nadprzyrodzonych, to są raczej bóstwa niż demony. Większość naukowych opracowań skupia się na ogólnych zagadnieniach dotyczących słowiańskich wierzeń bądź też analizuje konkretne pozostałości archeologiczne. Doskonałym źródłem do czerpania wiedzy na temat demonologii są wierzenia ludowe.
Problem w tym, że od wczesnego średniowiecza minęło trochę czasu więc wierzenia uległy zmianom, zatarły się i pomieszały. Dziś trudno stwierdzić, które spośród demonów mogą mieć słowiańskie korzenie, a które powołano do życia później. Część tych istot z pewnością pochodzi już z czasów chrześcijańskich. To wszystkie duchy, które powstały z ludzi, którzy zmarli bez pojednania się z Bogiem lub dzieci zmarłych przed chrztem. To sprawia, że postanowiłam połączyć epoki i opowiedzieć o duchach i demonach od wczesnego średniowiecza po współczesność. Poruszyłam następujące tematy:
– podział demonów według Jerzego Strzelczyka
– słowiańskie bóstwa niższego rzędu lub demony – istoty z pogranicza
– demony sfery wodnej i leśnej
– demony związane ze śmiercią
– demony domowe
– pozostałości dawnych wierzeń we współczesnym świecie.
Niedawno pojawił się tu pierwszy artykuł o demonach, niedługo będą kolejne 🙂 Na tę chwilę, jeżeli macie ochotę, to na mojej akademii edu znajdziecie artykuł „Duchy i demony domowe w folklorze wsi Polskiej”(https://independent.academia.edu/AleksandraZuzanna). Tekst naukowy ale lekki i przyjemny. Prelekcja o demonach należy do mojego stałego repertuaru, więcej informacji w zakładce oferta.
Powiązane artykuły:
- Duchy i demony – od wczesnego średniowiecza po współczesność
- Demony domowe cz. 1
- Recenzja projektu artystycznego „Wśród zapomnianych bogów” Emilii Krajewskiej
- Demony domowe cz. 2
- Słowiańskie demony sfery wodnej